در دنیای پرشتاب امروز، که سازه‌ها و فضاهای زندگی انسانی روزبه‌روز پیچیده‌تر و گسترده‌تر میشوند، تأمین ایمنی در برابر حوادث غیرمترقبه نظیر آتشسوزی از اهمیت حیاتی برخوردار است. آتش، پدیده‌ای که در یک آن می‌تواند تمامی دستاوردهای مادی و معنوی را به خاکستر تبدیل کند، همواره نیازمند هوشیاری و آمادگی حداکثری است. در این میان، سیستمهای اعلام و اطفاء حریق به عنوان خط مقدم دفاع در برابر این بلای خانمان‌سوز، نقش بی‌بدیلی ایفا میکنند. اما قلب تپنده و شریان حیاتی هر سیستم اعلام حریق، بدون شک، کابلهای آن است.
کابلهای اعلام حریق، فراتر از سیم‌های معمولی، مهندسی شده‌اند تا در شرایط بحرانی آتشسوزی، همچنان کارایی خود را حفظ کرده و پیام هشدار را بدون وقفه منتقل کنند. این کابل‌ها نه تنها مسئول انتقال اطلاعات از دتکتورها و شستی‌های اعلام حریق به کنترل پنل مرکزی هستند، بلکه در بسیاری از موارد، وظیفه تأمین تغذیه اجزای حیاتی سیستم را نیز بر عهده دارند. انتخاب، نصب و نگهداری صحیح این کابل‌ها، تعیین‌کننده نهایی سرعت واکنش سیستم در برابر آتش و در نتیجه، میزان موفقیت در حفظ جان و مال افراد است.
کابل اعلام حریق چیست؟
کابل اعلام حریق (Fire Alarm Cable) نوعی کابل مخصوص است که در سیستم های اعلام و اطفای حریق استفاده میشود. این کابل ها برای انتقال سیگنال های هشدار، داده ها و گاهی تغذیه الکتریکی در سیستم های اعلام حریق به کار میروند و باید در شرایط آتش سوزی مقاومت بالایی داشته باشند تا سیستم حتی در مواقع بحرانی به درستی عمل کند.
ساختار کابل اعلام حریق
کابل های اعلام حریق معمولاً از اجزای زیر تشکیل شده اند.
هادی (Conductor)
جنس: مس با خلوص بالا (معمولاً کلاس ۱ یا ۲)
تعداد رشته ها: تک رشته (Solid) یا چند رشته (Stranded)
سطح مقطع: معمولاً بین ۰.۵ تا ۲.۵ میلیمتر مربع (بسته به کاربرد)
عایق (Insulation)
جنس: LSZH (Low Smoke Zero Halogen) یا PVC مقاوم در برابر حرارت
ویژگی ها: مقاوم در برابر حرارت و آتش، بدون انتشار گازهای سمی و دود زیاد (برای ایمنی بیشتر در آتشسوزی)
روکش نهایی (Outer Sheath)
جنس: LSZH یا PVC مقاوم در برابر حریق
رنگ: معمولاً قرمز (برای تشخیص آسان در سیستمهای اعلام حریق)
ویژگی ها: مقاوم در برابر شعله (Fire Retardant)، عدم انتشار گازهای خورنده در صورت آتش سوزی
بیشتر بخوانید: انواع کابل نسوز
کاربرد کابل اعلام حریق
-
دتکتورهای دود
-
دتکتورهای حرارتی
-
دتکتورهای گاز
- دتکتورهای شعله
این کابل ها سیگنال های تشخیص حریق را از حسگرها به مرکز کنترل منتقل میکنند.
ارتباط با شستی های اعلام حریق : کابل ها سیگنال های فعالسازی دستی را از شستی های اضطراری به کنترل پنل میفرستند تا سیستم هشدار را راه اندازی کند.
جلوگیری از گسترش آتش: اصلی‌ترین کاربرد این محصولات را می‌توان جلوگیری از گسترش آتش دانست که باعث شده گزینه بسیار خوبی برای محیط‌هایی که در آن‌ها از مواد آتش‌زا استفاده شده است باشد.
حفظ و یکپارچگی مدار: این کابل‌ها معمولا در مدارها نیز به کاربرده میشوند و کمک میکنند تا در صورت وقوع هرگونه آتشسوزی، مدارهای الکتریکی سالم بمانند و یکپارچگی و عملکرد آن‌ها حفظ شوند. در واقع به عبارتی می‌توانیم بگوییم که این کابل‌ها ایمنی سیستم را حفظ میکنند.
استفاده در سیستم های آدرس پذیر: در سیستم های پیشرفته، کابل ها علاوه بر انتقال سیگنال، داده های دیجیتال را نیز جا به جا میکنند تا هر دستگاه (مثل دتکتور) به صورت مجزا شناسایی شود.
اتصال به ماژول های کنترلی: برای یکپارچه سازی با سیستم های دیگر مانند: سیستم تهویه مطبوع (HVAC) (جهت قطع جریان هوا در زمان حریق)، درهای ضد حریق (برای بسته شدن خودکار)و آسانسورها (جهت انتقال به طبقه همکف)
اتصال به آژیرها و چراغ های هشدار
-
آژیرهای صوتی
-
چراغ های چشمک زن
-
بلندگوهای پیام هشدار
کابل ها فرمان هشدار صوتی/تصویری را از کنترل پنل به این دستگاهها منتقل میکنند.
کاربرد در محیط های خاص
-
تونل ها و متروها (کابلهای مقاوم در برابر دود و حرارت بالا)
-
پالایشگاه ها و صنایع نفت/گاز (کابلهای ضد انفجار و شیلددار)
-
مراکز داده (دیتاسنترها) (کابل های LSZH برای جلوگیری از خوردگی تجهیزات)
کابل باید حداقل ۹۰ دقیقه در دمای بالا (معمولاً تا ۷۵۰°C – ۹۵۰°C) بدون قطعی سیگنال مقاومت کند. استانداردهای مرتبط: IEC 60331 (مقاومت در برابر آتش)، BS 6387 (مقاومت در برابر آتش، آب و ضربه در شرایط اضطراری)
۲. عدم انتشار گازهای سمی و دود
در صورت آتش سوزی، دود کم تولید کند تا دید مسیرهای تخلیه کاهش نیابد. بدون هالوژن (کلر، برم، فلوئور) باشد تا گازهای خورنده (مانند HCl) منتشر نشود.
استانداردهای مرتبط: IEC 60754 (آزمایش انتشار گازهای اسیدی)، IEC 61034 (آزمایش تولید دود)
۳. عایق و روکش مقاوم در برابر حرارت
جنس عایق و روکش باید از ترموپلاستیک LSZH یا سیلیکون باشد. در صورت استفاده از PVC، باید از نوع مقاوم در برابر حرارت (Heat-Resistant PVC) باشد.
۴. مقاومت مکانیکی و انعطاف پذیری
برای نصب در مسیرهای پرپیچ وخم، از کابلهای افشان استفاده شود. در مسیرهای ثابت و طولانی، کابل مفتولی گزینه بهتری است
۵. شیلددار بودن (در محیطهای صنعتی)
در محیطهای با نویز الکترومغناطیسی (EMI) مانند کارخانهها، از کابلهای شیلددار (Shielded) با پوشش فویل آلومینیومی یا بافت مسی استفاده شود.
۶. سطح مقطع مناسب (بر اساس جریان و مسافت)
کابل با سطح مقطع ۰.۵ تا ۲.۵ میلیمتر مربع برای اکثر سیستمهای اعلام حریق کافی است. در مسیرهای طولانی یا سیستمهای با جریان بالا (مثل آژیرهای زیاد)، سطح مقطع بزرگتر (مثلاً ۱.۵ تا ۴ میلیمتر مربع) انتخاب شود.
۷. رنگ و نشانه گذاری استاندارد
رنگ روکش معمولاً قرمز (برای تشخیص آسان در سیستمهای اعلام حریق). دارای مارکینگ واضح (مانند نام سازنده، استانداردها، سطح مقطع).
۸. سازگاری با سیستم های آدرسپذیر (در صورت نیاز)
-
در سیستمهای آدرسپذیر (Addressable)، کابل باید پهنای باند کافی برای انتقال دادههای دیجیتال داشته باشد.
نکات نصب و نگهداری
- از کابل های ضد حریق در مسیرهای عمودی (مثل چاه آسانسور) استفاده شود.
- در محیطهای مرطوب، از کابلهای با روکش مقاوم در برابر رطوبت استفاده شود.
- تست مقاومت عایق (Insulation Resistance Test) قبل از نصب انجام شود.
کابل اعلام حریق از مقاومت بالایی در برابر حرارت و آتشسوزی برخوردار است، کابلهای اعلام حریق به عنوان شریان حیاتی سیستمهای ایمنی، نقشی محوری در انتقال سریع و پایدار هشدارها ایفا میکنند. انتخاب دقیق و رعایت استانداردهای فنی در نصب این کابل‌ها، ضامن عملکرد صحیح سیستم در لحظات بحرانی است. نادیده گرفتن کیفیت و مشخصات فنی آن‌ها می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. بنابراین، توجه به کابلهای اعلام حریق، سرمایه‌گذاری ضروری برای حفاظت از جان و مال است.
شرکت یازپترونوا عرضه کننده کابل و متعلقات کابل، کابلهای ویژه و کابل اعلام حریق میباشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره می‌توانید با کارشناسان مجرب ما تماس حاصل نمایید.
